Ngày nay, nhiều trẻ đã có ước mơ nghề nghiệp ngày từ nhỏ nhưng thiết nghĩ cha mẹ cần tham gia tích cực vào việc hướng nghiệp cho trẻ khởi đầu bằng việc phát hiện bé có năng khiếu thực sự trong lĩnh vực nào và sẽ phù hợp nghề nghiệp gì khi lớn lên.
Bà Quách Phương Tứ Hoài Trúc, Giám đốc Tổ chức Giáo dục đào tạo Hi! Language school cho biết, các bài kiểm tra “khám sức khỏe trí thông minh” sẽ giúp phụ huynh nắm bắt được khả năng thiên hướng của con mình. Qua đó cha mẹ giúp con phát triển năng lực bản thân, đồng thời khuyến khích trẻ theo đuổi nghề nghiệp phù hợp.
Có tất cả 7 dạng thông minh, tương ứng với những khả năng sau:
Thông minh vận động cơ thể:
Học thuyết trí thông minh đa dạng của Howard Gardner tìm cách lấp đầy khoảng cách giữa tinh thần và thể xác bằng cách coi những hoạt động thể chất như một dạng của trí thông minh.
Cốt lõi của trí thông minh vận động cơ thể là khả năng điều khiển một cách thuần thục các chuyển động cơ thể của con người (có ở các vận động viên, vũ công, diễn viên kịch câm, diễn viên đóng phim) và năng lực sử dụng đôi tay để điều khiển các vật một cách khéo léo (nhà điêu khắc, thợ mộc, thợ hàn).
Người sở hữu trí thông minh vận động cơ thể có cảm nhận tốt về sự cân bằng, phối hợp tốt giữa mắt và bàn tay. Họ thường hứng thú với các hoạt động như thể dục thể thao, đi bộ, khiêu vũ, cắm trại, bơi lội. Trong học tập và làm việc, những người này muốn cơ thể được vận động thay vì chỉ đọc và nghe hướng dẫn hay ngồi một chỗ nghiên cứu quá lâu.
Kỹ năng nghề nghiệp: phân loại, giữ thăng bằng, nâng, vác, chơi thể thao, đi bộ, chạy, làm đồ chơi thủ công, lau chùi, vận chuyển, phân phát, sản xuất, sửa chữa, lắp ráp, lắp đặt, diễn viên kịch câm, nhà soạn kịch, trình diễn thời trang, nhảy múa, tổ chức các hoạt động ngoài trời, du lịch.
Nhóm nghề thích hợp: nhà vật lý trị liệu, lĩnh vực giải trí, vũ công, diễn viên, người mẫu, nông dân, thợ máy, thợ mộc, thợ thủ công, giáo viên thể dục, công nhân nhà máy, biên đạo múa, vận động viên chuyên nghiệp, kiểm lâm, thợ kim hoàn.
Thông minh logic:
Khả năng này tương quan với khái niệm chỉ số thông minh IQ. Người có khả năng vượt trội về trí thông minh logic – toán học thường gắn liền với khả năng làm việc các con số, khả năng suy luận, tìm hiểu các vấn đề trừu tượng, xác định nguyên nhân vấn đề, xâu chuỗi các sự kiện, sáng tạo và tìm giả thuyết, tìm ra các mô hình số học hoặc quy tắc dựa trên các khái niệm, ưa thích các quan điểm dựa trên lý trí cuộc sống nói chung.
Nhóm thông minh này cũng thường tò mò về những thứ xung quanh nên khi đi học, họ rất hay đặt ra những câu hỏi “vì sao” và say mê làm các thí nghiệm.
Kỹ năng nghề nghiệp thể hiện ở lĩnh vực tài chính, ngân hàng, nghiên cứu kinh tế, đưa ra giả thuyết, ước lượng, kế toán, tính toán, đếm, sử dụng số liệu, kiểm toán, suy luận, phân tích, hệ thống hóa, phân loại, sắp xếp thứ tự.
Ngành nghề thích hợp: kiểm toán viên, kế toán, đại lý kinh doanh, người ký nhận thanh toán, nhà toán học, nhà khoa học, chuyên viên thống kê, chuyên gia phân tích máy tính, chuyên gia kinh tế, kỹ thuật viên, nhân viên kế toán, giáo viên dạy các môn khoa học tự nhiên.
Thông minh ngôn ngữ:
Người thông minh về từ vựng – ngôn ngữ có thể lĩnh hội và sử dụng ngôn ngữ rất tinh tế. Họ sớm bộc lộ các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết và tranh luận thành thạo. Khi nói chuyện, những người này thường thêm thắt từ ngữ theo nhiều cách khác nhau cũng như sử dụng yếu tố hài hước trong các câu chuyện kể để tăng tính hấp dẫn cho những chuyện bình thường.
Biểu hiện của nhóm người thông minh ngôn ngữ là khả năng ghi nhớ và hiểu nhanh các cấu trúc ngữ pháp, nhờ đó mà việc học ngoại ngữ khá dễ dàng. Họ thường dành ưu thế trong các cuộc tranh luận hay thuyết phục ai đó bằng khả năng ăn nói. Chính vì nhờ khả năng đọc, ghi chú, nghe và tiếp thu bài giảng, thảo luận, tranh luận thành thạo nên nhóm người này thường học tập khá hiệu quả.
Kỹ năng nghề nghiệp của người thông minh ngôn ngữ thường thiên về: nói chuyện, kể chuyện, hùng biện, thông tin, hướng dẫn, viết, nói, sử dụng ngoại ngữ, phiên dịch, biên dịch, giảng dạy, thảo luận, tranh luận, nghiên cứu, nghe, sao chép, đọc, biên tập…
Ngành nghề thích hợp của nhóm người này gồm: thủ thư, chuyên viên lưu trữ văn thư, phụ trách bảo tàng, biên tập viên, biên dịch, nhà nghiên cứu ngôn ngữ, nhà văn, phát thanh viên, nhà báo, cố vấn pháp lý, luật sư, thư ký, nhân viên đánh máy, giáo viên dạy ngoại ngữ.
Thông minh không gian:
Người có năng lực tư duy thị giác – không gian có khả năng cảm nhận, hình dung ra thế giới hình ảnh, không gian dưới nhiều góc độ khác nhau một cách sống động cho dù hình ảnh đó ở thế giới thực hay ảo. Họ có thể định hình và định dạng những hình ảnh tưởng tượng này thông qua những phương pháp cụ thể như vẽ, điêu khắc, xây dựng và sáng chế.
Những người này có khả năng tự định hướng bản thân trong không gian 3 chiều một cách dễ dàng. Họ thích theo dõi các biểu đồ, đồ thị, hình ảnh, video và xem phim. Họ chơi trò xếp hình rất giỏi nhờ khả năng nhớ hình ảnh tốt, cũng với đặc tính này mà thiên hướng của nhóm người này thiên về nghệ thuật. Tóm lại với trí tưởng tượng và khả năng quan sát, người thông minh không gian có thể tìm ra nhiều tri thức còn ẩn giấu mà thường khác thường bỏ qua.
Kỹ năng nghề nghiệp của nhóm này gồm: vẽ, minh họa, thuyết trình bằng hình ảnh, thiết kế, tưởng tượng, phát minh, tô màu, vẽ bản đồ, chụp ảnh, trang trí, quay phim.
Nhóm nghề thích hợp: Kỹ sư, nhà khảo sát, kiến trúc sư, kỹ thuật viên đồ họa, trang trí nội thất, nhiếp ảnh gia, giáo viên nghệ thuật, nhà phát minh, chuyên viên vẽ bản đồ, phi công, nghệ sĩ, mỹ thuật, điêu khắc…
Thông minh âm nhạc:
Người thông minh âm nhạc – nhịp điệu có khả năng cảm nhận, thưởng thức âm nhạc và tạo ra các tiết tấu, nhịp điệu. Họ rất nhạy cảm với các loại âm thanh như tiếng nước chảy, dế kêu, chuông. Nhóm người này có khả năng ca hát, chơi nhạc cụ, ghi nhớ các gia điệu, hiểu biết và dễ tiếp thu về cấu trúc, nhịp điệu âm nhạc. Vì thế họ thường phản ứng khen, chê, phê bình các bản nhạc mà họ nghe thấy.
Kỹ năng nghề nghiệp: ca hát, chơi nhạc cụ, thu băng, chỉ huy dàn nhạc, ứng biến, sáng tác, cải tiến, sắp xếp, nghe, phân biệt âm, lên dây đàn, hòa âm, phân tích và phê bình âm nhạc.
Nghề phù hợp với những người này gồm: DJ (người hòa âm, phối khí), nhạc công, làm dụng cụ âm nhạc, chỉnh âm đàn, chuyên gia trị liệu bằng âm nhạc, kinh doanh nhạc cụ, nhạc sĩ, kỹ thuật viên phòng thu, lĩnh xướng, chỉ huy dàn nhạc, ca sĩ, giáo viên dạy nhạc…
Thông minh nội tâm:
Thông minh nội tâm hay còn gọi là khả năng tự nhận thức bản thân. Nó bao gồm khả năng hiểu rõ những cảm xúc và điểm nhạnh, điểm yếu của mình, đồng thời phân biệt được các trạng thái tình cảm, mong muốn của mình để vạch ra con đường đi cho bản thân.
Người sở hữu trí thông minh này thường được gọi là “hướng nội” tức là thích làm việc một mình, thích trầm tư suy nghĩ một các sâu sắc trong trạng thái tĩnh lặng để phát huy tối đa khả năng sáng tạo. Họ có khả năng nghiên cứu, lý luận và nhận thức rõ vai trò của mình với người khác. Bản thân mỗi người này có sự độc lập, thẳng thắn, tự giác và có kỷ luật nên họ luôn sống thật là chính mình.
Kỹ năng nghề nghiệp: thực thi các quyết định, làm việc độc lập, thúc đẩy bản thân, đặt và đạt mục tiêu, đề xướng, đánh giá, định giá, lên kế hoạch, tổ chức, cân nhắc các cơ hội, nhìn nhận bên trong, hiểu thấu bản thân.
Nhóm nghề thích hợp với người thông minh nội tâm là: nhà tâm lý học, tu sĩ, giáo viên tâm lý, nhà trị liệu, tư vấn viên, nhà thần học, tổ chức chương trình, doanh nhân.
Thông minh tương tác cá nhân:
Năng lực tương tác- giao tiếp là khả năng hiểu người khác, tạo sự cuốn hút để có thể dễ dàng làm việc với tập thể. (Nó gần tương đồng với chỉ số thông minh xúc cảm EQ). Khả năng này bao gồm sự đồng cảm, chân thành sẻ chia và đáp ứng đúng các tâm tư nguyện vọng của người cùng cộng tác. Nhóm này thường rất giàu lòng trắc ẩn và tinh thần trách nhiệm với người xung quanh và xã hội. Đây là tố chất của những nhà quản lý, lãnh đạo lỗi lạc.
Với khả năng nổi trội về giao tiếp thông qua ngôn ngữ và cử chỉ, người thông minh tương tác cá nhân thường tạo được sự tự tin và hứng thu khi tiếp xúc, giao tiếp với người khác.
Kỹ năng nghề nghiệp: phục vụ, đón tiếp, giao tiếp, buôn bán, dạy học, huấn luyện viên, tư vấn, cố vấn, đánh giá người khác, thuyết phục, thúc đẩy, bán hàng, tuyển dụng, truyền cảm hứng, quảng cáo, động viên, giám sát, hợp tác, ủy quyền, đàm phán, dàn xếp, cộng tác, phỏng vấn.
Nhóm nghề thích hợp: quản lý, giám đốc, hiệu trưởng, quản lý nhân sự, thẩm phán, nhà xã hội học, nhà nhân chủng học, luật sư, nhà tâm lý học, y tá, nhân viên quan hệ công chúng, nhân viên bán hàng, đại lý du lịch, giám đốc xã hội.
Bà Hoài Trúc lưu ý là những bài tập “khám sức khỏe trí thông minh” giúp phụ huynh nhận biết năng lực vượt trội của bé để hướng dẫn trẻ đào sâu hơn về lĩnh vực có năng khiếu. “Không có dạng thông minh nào là ‘tốt’ hay ‘không tốt’ mà nó gắn liền với khả năng của con người ở một lĩnh vực nào đó. Năng khiếu bẩm sinh có thể thay đổi hoặc một người có thể có nhiều khả năng ở các lĩnh vực khác nhau đồng thời phải được rèn luyện liên tục”, bà Trúc đúc kết.
