Kiến trúc hiện đại chủ yếu nhắm đến việc tạo nên một không gian sống tiện ích cho gia chủ, trong khi nơi cần lập bàn thờ lại thường khó khăn trong việc dung hợp với khung cảnh sinh hoạt tại gia. Việc lựa chọn vị trí lập bàn thờ ở trong nhà sao cho phù hợp với ý nghĩa mà vẫn đảm bảo tính thẩm mỹ, tiện ích là điều khá nan giải đối với đa số các kiến trúc sư.
Thực tế thì có nhiều gia đình đã dành hẳn một căn phòng riêng làm nơi thờ cúng, nhưng lại cũng có khá nhiều người muốn lập bàn thờ ở phòng khách để có thể dễ dàng hơn trong việc tưởng nhớ đến những người quá cố.
Những nơi có thể lập bàn thờ
Lập bàn thờ ở giữa ngôi nhà sẽ tạo thành một không gian mở, ta có thể bố trí ở gần giếng trời, gần sân vườn, đó cũng là những vị trí khá trang trọng và trang nghiêm. Khu vực này không nhất thiết phải có diện rộng, chỉ vừa đủ để bài trí theo phong tục, tín ngưỡng riêng.
Trong điều kiện nhà quá chật hoặc gia chủ muốn lập bàn thờ ở phòng khách, thì sự kết hợp này cần sử dụng những vật dụng, những họa tiết trang trí hài hòa hơn. Trang thờ trên cao chính là một cách giản đơn nhưng cần thiết kế tương thích, có đường nét, chứ không chỉ là tấm đan phẳng lì. Ta có thể kéo một tấm màn che, ngăn cách không gian bàn thờ với xung quanh hoặc đặt đóng tủ chuyên dùng, ở phía trên ta dùng để bài trí bàn thờ, phía dưới để tivi, vật trưng bày… Bạn cũng hoàn toàn có thể sử dụng loại tủ cửa lùa bố trí ở góc phòng khách, khi không hành lễ thì ta có thể kéo cửa lại.
Lý tưởng nhất là lập bàn thờ ở một phòng riêng. Nếu diện tích sử dụng nhà không cho phép thì hãy chọn một gian phòng ở trên cùng, sát dưới mái. Ở đó, bạn có thể dễ dàng bài trí tùy ý theo phong tục và tín ngưỡng. Vị trí cao thì trang trọng, thấp thì có cảm giác ấm cúng và gắn bó.
Theo quan niệm truyền thống thì bàn thờ thường phải bố trí ở gian giữa. Tuy nhiên, việc đặt bàn thờ ở giữa nhà trong điều kiện hiện nay không còn phù hợp với phong thủy vì hương khói nghi ngút sẽ có những ảnh hưởng đến mỹ quan và sức khỏe các thành viên trong gia đình. Chính vì lý do đó mà việc đưa phòng thờ lên tầng trên cùng là rất hợp lý và mang lại sự trang nghiêm cao nhất.
Bài trí không gian tưởng nhớ
Gỗ là vật liệu thích hợp nhất cho các vật dụng trong phòng thờ, màu gỗ càng sậm càng nâng lên tính tôn nghiêm của không gian này. Đối với nền của căn phòng, dù bằng gỗ hay trải chiếu, thảm, thì cũng cần phải sử dụng gam màu nhẹ, tránh sự tương phản mạnh làm “khuấy động” không gian vốn đòi hỏi sự tĩnh lặng. Nếu có điều kiện thì nên sử dụng kèo gỗ, mái ngói, vách lộ hoặc dùng những chất liệu thô mộc biểu trưng như đình, đền phương Đông, như vậy sẽ tạo nên được một không gian nội thất đẹp, phù hợp với sự linh thiêng.
Ánh sáng góp phần quan trọng vào sự tĩnh tại của phòng thờ. Ta nên sử dụng nguồn sáng tự nhiên. Không dùng các loại đèn có ánh sáng trắng. Đèn màu vàng ấm, áp sát tường sẽ gây hiệu ứng tốt, nhưng phù hợp nhất vẫn là đèn cầy. Cũng cần lưu ý đến hình thức, kiểu dáng đèn làm sao cho phù hợp với không gian.
