Ở phương Đông, phong tục và tập quán thờ cúng tồn tại từ bao đời nay. Ngày xưa, với lối kiến trúc nhà 3 gian hoặc 5 gian, phòng thờ được đặt ngay gian chính giữa nhà và đây cũng là phòng khách. Ngày nay, trong cuộc sống hiện đại, đa số chúng ta ở nhà phân lô, người giàu hơn thì ở nhà biệt thự; thường sẽ có một phòng thờ riêng. Vậy nguyên lý phòng thờ và ban thờ vào thời hiện nay như thế nào, thờ cúng ra sao, có khác gì so với không gian thờ cúng từ đời xưa hay không?
Với kinh nghiệm 15 năm trong nghề kiến trúc và phong thủy, Kiến trúc sư Hoàng Trà xin chia sẻ kinh nghiệm của bản thân trong “Phong thủy Phòng thờ và Ban thờ” từ những trải nghiệm thiết kế hàng trăm ngôi nhà, nhà thờ và thực tế đi chỉnh sửa lại phòng thờ, ban thờ cùng các nhà ngoại cảm.
Chúng ta hãy phân tích và hiểu những vấn đề sau đây:
– Tại sao lại phải thờ cúng?
– Phòng thờ và Ban Thờ là gì?
– Trên bàn thờ trong một gia đình, thường thờ những ái, thờ mấy bát hương?
– Nên đặt phong thủy cho Phòng thờ và Ban thờ như thế nào, những điều kiêng kỵ?
– Ai có thể đặt được bát hương?
– Thờ cúng như thế nào cho đúng?
Tại sao lại thờ cúng?
Xét về tâm linh thì cai quản đất của một nhà là Các quan Thần linh, nếu đất mà không có các quan thần linh cai quản hoặc các quan thần linh không thiêng thì các vong vãng lai sẽ chiếm giữ lô đất đó. Chúng ta lập ban thờ và thờ các quan thì các quan ngự tại lô đất đó, Các Quan mà thiêng sẽ không có vong vãng lai nào vào lô đất được. Giống như trần gian là nhà có chủ ở thì không có người lang thang nào vào, nhà để hoang thì nghiện sẽ vào, khóa cửa hỏng thì dân lang thang sẽ vào ngủ, trộm cắp ghé thăm…
Thêm nữa, ban thờ là nơi tưởng nhớ tới gia tiên, để con cháu nội tộc, con dâu rể mới cưới về thắp hương còn biết tới những người trong dòng tộc của mình, còn biết tổ tiên ông bà mình là ai, hay những người mất trẻ trong dòng họ là ai… Ban thờ là nơi để giáo dục thế hệ con cháu biết báo hiếu tổ tiên, giáo dục về cội nguồn, lòng hiếu thảo, sống có lễ nghĩa. Làm người là phải có hiếu và biết báo hiếu, báo hiếu hàng đầu là báo hiếu gia tiên, là phải biết chăm lo phần mộ và thờ cúng gia tiên cho đúng; báo hiếu thứ hai là phải biết chăm sóc ông bà, bố mẹ, anh chị em. Thế nên Phật dạy “tu đâu không bằng tu tại gia” chính là việc báo hiếu, sau nữa mới tu chợ, rồi mới tu chùa.
Tài lộc của mỗi người thường được chia ra các nguồn sau: Lộc từ gia tiên (phần mộ, nhà thờ họ, thờ chi); lộc từ đất (nhà đang ở và thờ cúng tại đất đó); lộc từ bản mệnh; lộc từ người hợp mệnh; ngoài ra còn có lộc từ Thiên, Phật, Thánh. Nhiều người không có học vấn, không giỏi mà vẫn giàu là ăn lộc từ Thờ cúng và phần âm.
Phòng thờ và Ban thờ là gì?
Phòng thờ là không gian đặt ban thờ và dành riêng cho việc cúng bái, tế lễ. Ban thờ là nơi đặt bát hương và các đồ thờ, các đồ cúng lễ. Theo tâm linh thì phòng thờ là không gian làm việc, nơi ngự của người âm. Ban thờ chính là bàn làm việc, là nơi ăn, là nơi nghỉ ngơi của người âm.
Khi chúng ta đặt ban thờ, bát hương, đồ thờ cúng, rồi thắp hương thì người âm họ mặc định nơi đó là không gian dành cho họ. Giống như trên trần gian, một tòa nhà mới xây xong, chúng ta gắn biển các phòng ban: phòng chủ tịch hội đồng quản trị, phòng tổng giám đốc… phòng bảo vệ thì khi mọi người chuyển đến đó để làm việc thì phòng ai người đó ngồi, chủ tịch vào phòng chủ tịch, tổng giám đốc vào phòng giám đốc, bảo vệ vào phòng bảo vệ… Các đồ đạc trong phòng gồm: bàn làm việc, ghế ngồi, bàn ghế khác, tủ tài liệu, giường nghỉ trưa… là các đồ để chủ nhân phòng đó ngồi làm việc, tiếp khách, nghỉ ngơi… Nếu trong phòng trống trơn không có đồ đạc thì chủ nhân phòng đó đi vào rồi lại bỏ đi ra, đương nhiên là vì không có đồ đạc gì rồi. Tương tự, dù phòng đó có ban thờ nhưng không có bát hương và đồ thờ cúng thì người âm họ có vào cũng không ngự.
Trên ban thờ trong một gia đình, thường thờ những ai, thờ mấy bát hương?
“Đất có Thổ công, Sông có hà bá” là câu ai ai cũng biết. Vậy, với một gia đình thông thường thì việc thờ cúng Các Quan là: Thổ Công, Thổ Địa, Long Mạch, Táo Quân, Thần Đất, Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn thần, Ngài Tiền hậu địa chủ tài thần. Sau đó là thờ Gia tiên tiền tổ cụ kỵ ông bà và Bà cô, Ông mãnh, cô cậu, huyền cô, huyền cậu của dòng họ… Như vậy trên ban thờ một gia đình thông thường sẽ thờ 3 bát hương. Bát ở giữa, to nhất, cao nhất là thờ các quan. Bát bên phải, khi đứng nhìn vào ban thờ, là thờ Gia tiên tiền tổ cụ kỵ ông bà. Bát bên trái, khi đứng nhìn vào ban thờ, là thờ Bà cô, ông mãnh, cô cậu, huyền cô, huyền cậu.
Hiện nay, nhiều gia đình chỉ thờ chung các vị ở trên vào có một bát, nhiều nhà là con thứ nên cũng chỉ thờ có một bát hương Các Quan Thần Linh. Như thế có đúng không, có được không? Sau nhiều năm tiếp xúc với các nhà ngoại cảm và cùng họ đi đặt ban thờ thì ban thờ tốt nhất cho một nhà là nên đủ 3 bát hương. Vì trong những ngày tết, giỗ, mùng một ngày rằm, khi cúng, chúng ta đều mời đầy đủ các vị về, mà bát hương là nơi để các vị ngự, nếu đặt chung một bát hương có nghĩa là các vị phải ngự chung một bát hương là không đúng ngôi thứ, chồng lấn lên nhau. Bát hương của các Quan thì Gia tiên không thể ngự cùng; giống trong một công ty, phòng lãnh đạo thì nhân viên không được phép ngồi luôn đó làm việc, trong nhà mâm các ông các bác cũng không thể cho trẻ nhỏ ngồi uống rượu cùng. Nếu chỉ đặt một bát hương thì Gia tiên về không có chỗ ngự, không có chỗ ngự thì con cháu xin lộc, xin công danh, xin bình an… thì gia tiên cũng không cho. Là con thứ cũng như con trưởng, đều được gia tiên cho lộc, nếu nghĩ là con thứ mà không đặt đủ bát hương để các cụ về ngự thì làm sao các cụ phù hộ cho?
<Còn nữa>
Minh Đức đã bình luận
Nói chung, các “nhà ngoại cảm” Việt Nam chưa thể hiện đươc đúng năng lực mà họ nhận. Cách thức thờ tự, cúng bái, tôn giáo tùy thuộc vào từng phong cách – nề nếp gia đình (gia phong), tập quán từng nơi. Chính vì cái gia phong cái tập quán đó mới sinh ra tục thờ cúng. Cách mà bài báo nêu chỉ thích hợp với nhà thờ họ, miếu thờ, hay nhà của con trưởng (xin lỗi, tập quán quê tôi là vậy, không giống với phương Tây nhỉ)!