Hiện nay, có rất nhiều loại sách, tranh truyện cho lứa tuổi của trẻ để cha mẹ có thể lựa chọn cho trẻ. Tuy nhiên, chọn được loại sách phù hợp với trẻ, kích thích sự phát triển của trẻ cũng là điều khó khăn với các bậc cha mẹ. Để lựa chọn sách cho trẻ cha mẹ có thể tham khảo những gợi ý sau:
Chọn sách phù hợp với lứa tuổi của trẻ
Trẻ dưới một tuổi: Bạn nên chọn những sách có màu sắc rực rỡ, mỗi bức tranh là một sự vật cụ thể dễ thu hút sự chú ý của trẻ. Tranh ảnh phải phù hợp với nhận thức của trẻ, chính xác, rõ ràng, đơn giản, gần gũi như: con mèo, quả chuối, cái ca…
Sách không quá dày, trang sách cứng, in bóng. Những cuốn sách bìa cứng với giấy láng dày dễ cho trẻ xoay vần, chơi nghịch và cũng dễ lau chùi khi vấy bẩn.
Trẻ 1-2 tuổi: Những cuốn sách phản ánh các sự vật gần gũi như: căn phòng, đồ dùng sinh hoạt, con vật, đồ chơi, cây cối hoặc những hoạt động quen thuộc hằng ngày của trẻ và những người thân thiết phù hợp với trẻ ở lứa tuổi này. Đường nét tranh không quá phức tạp, rắc rối, màu sắc chọn màu sặc sỡ, phù hợp với khả năng nghe, nhìn của trẻ.
Trẻ 2-3 tuổi: Nên chọn sách có nhiều tranh kết hợp với các dòng chữ có chú thích thật ngắn gọn, dễ hiểu, câu chữ có vần để trẻ dễ bắt chước. Những bức tranh có thể trừu tượng hơn một chút, những con vật cũng không nhất thiết phải giống con vật thật, nhằm tăng trí tưởng tượng của bé.
Trẻ 3-4 tuổi: Ở lứa tuổi này, bạn chọn những sách thiên về mặt ngữ nghĩa. Nội dung bài thơ, câu chuyện phải sinh động, phong phú, có ngụ ý và giảng giải dễ hiểu, dẫn dắt trẻ đến với những quan niệm đạo đức đúng đắn. Vì vậy, bạn nên mua những sách viết về những câu chuyện có tình tiết đơn giản, hình tượng nhân vật chân thực, động tác của nhân vật nổi bật, màu sắc tươi vui, từ ngữ dễ hiểu về các đồ vật thân thuộc, sinh hoạt hằng ngày.
Trẻ 4-5 tuổi: Lựa chọn những câu chuyện thần thoại, ngụ ngôn. Đề tài ngày góp phần mở rộng nguồn tri thức và nâng cao nhận thức, trí tưởng tượng của trẻ với môi trường xung quanh. Chẳng hạn như truyện: “Thỏ và Rùa”, “Cóc kiện trời”, “Tích Chu”…
Trẻ 5-6 tuổi: Bạn nên chọn mua những loại sách có nội dung phong phú và phức tạp hơn, giúp bé nhận thức và phát huy trí tưởng tượng như truyện thần thoại, phưu lưu, hài hước, những câu chuyện dài với tình tiết giàu triết lý để mở rộng kiến thức và khả năng tư duy của trẻ. Ngoài ra, bạn có thêm mua thêm sách về những khái niệm số học, không gian, thời gian, địa lý, quy luật thiên nhiên, xã hội, quan hệ đạo đức. Khi đọc sách cho trẻ bạn nên cho bé nhắc lại những từ đồng âm, đồng nghĩa để tăng vốn từ vựng cho trẻ.
Chọn sách phù hợp với đặc điểm của trẻ
Khi chọn sách cho trẻ, cha mẹ cần quan tâm đến sự nhận thức của trẻ, ở cùng tuổi có những trẻ nhận thức nhanh hơn, thông minh hơn nhưng có những trẻ nhận thức chậm hơn, vì vậy khi chọn sách cho trẻ cha mẹ cần căn cứ vào đặc điểm nhận thức của trẻ để chọn sách cho trẻ.
Cha mẹ cũng cần căn cứ vào đặc điểm giới tính của trẻ khi chọn sách. Với những trẻ nam thường thích những sách thiên về thiên văn, phiêu lưu, khám phá vũ trụ… trong khi những trẻ nữ thích các loại sách về thiên nhiên, những câu truyện nhẹ nhàng…
Khi chọn sách, cha mẹ cũng cần quan tâm đến năng khiếu, sở thích và đặc điểm tính cách của trẻ để chọn những loại sách phù hợp và kích thích trẻ phát triển những đặc điểm của trẻ. Khi đi mua sách, tốt nhất cha mẹ nên đưa trẻ đi cùng và cho trẻ được chọn cuốn sách trẻ yêu thích mà cha mẹ thấy tốt cho trẻ, nếu những sách trẻ chọn cha mẹ thấy chưa hợp lí thì cần giải thích cho trẻ hiểu sự không hợp lí đó, nếu cha mẹ muốn chọn cho trẻ một cuốn sách nào đó nhưng trẻ chưa thấy thích thì cha mẹ cần tạo cho trẻ thấy hứng thú với cuốn sách đó và quyết định lựa chọn.
Những loại sách thông thường dành cho trẻ
Chọn sách truyện: Cha mẹ cần chọn cho trẻ nghe những sách truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn, truyện lịch sử, truyện cười, truyện phiêu lưu, khoa học viễn tưởng, truyện giao tiếp…; những cuốn sách truyện có tính giáo dục cao, có tranh ảnh minh hoạ… ; cần hạn chế cho trẻ nghe truyện kiếm hiệp và chú ý không để trẻ tiếp xúc với truyện tình yêu. Chọn những loại truyện phù hợp với lứa tuổi và sự nhận thức của trẻ.
Tham khảo những sách thực hành: Đối với trẻ ở lứa tuổi này, những cuốn sách có nội dung hướng dẫn thực hành cũng rất phù hợp. Chẳng hạn, những quyển sách dạy cách xếp máy bay, xe hơi, hay những sách giúp trẻ phát triển các kĩ năng như giao tiếp, trí tuệ… Bạn có thể cùng con đọc và thực hiện theo những chỉ dẫn trong đó.
Một số lưu ý khi lựa chọn
Khi lựa chọn sách cho bé, cha mẹ có thể tham khảo ý kiến của các giáo viên, những phụ huynh khác và những người có kinh nghiệm trong việc lựa chọn sách cho bé.
Những cuốn sách có giá trị thường là của các nhà xuất bản nổi tiếng như nhà xuất bản Giáo dục, nhà xuất bản Kim đồng… cha mẹ cần chọn những sách ở các hiệu sách uy tín, những nhà xuất bản lớn vì những cuốn sách này đã được kiểm định chất lượng.
