Tuổi dậy thì bình thường được cho là “nữ thập tam, nam thập lục”, tức gái 13, trai 16. Tuy nhiên càng ngày tuổi bắt đầu dậy thì càng đến sớm hơn. Và hiện nay, nếu bé gái trước 8 tuổi đã phát triển tuyến vú, có lông mu, thậm chí kinh nguyệt, bé trai trước 10 tuổi mà dương vật to, có trứng cá, ria mép… thì được coi là dậy thì sớm.
Thấy con gái 8 tuổi kêu đau ngực, chị Nhung (Tây Hồ, Hà Nội) nghĩ bé bị ngã hay va vào đâu, nào ngờ kiểm tra thấy hai bầu vú của cháu đã nhú cao. 3 tuần sau, cả hai mẹ con đều hoảng hồn khi cô bé thấy “đèn đỏ”.
“Mình bận việc cơ quan, lại lu bu với cậu út mới hơn 2 tuổi nên hơn năm nay con toàn tự tắm, mình cũng không để ý tới cháu lắm, vì thấy con khỏe mạnh, thậm chí còn lớn hơn các bạn cùng tuổi”, chị Nhung thổ lộ.
Sau khi phát hiện vùng “núi đôi” của con phát triển hơn bình thường, để ý kỹ hơn, chị Nhung còn thấy vùng kín của con lún phún lớp lông mỏng.
Kể với mấy đồng nghiệp, chị biết đây là những dấu hiệu con dậy thì nhưng vẫn nghĩ chắc phải 1-2 năm nữa cháu mới “bị”, nên vô cùng lúng túng khi con gái thấy tháng lần đầu tiên khi chưa hết lớp 3. “Nó còn tồ lắm, nhưng lại tỏ ra đỏm dáng hơn. Giờ mình lúc nào cũng nơm nớp, nhất là thấy con nói cười với các bạn nam hay những người đàn ông hàng xóm”, chị Nhung thổ lộ.
Phát hiện cậu con trai học lớp 5 xem phim sex trong phòng riêng, chị Trà (Hà Đông, Hà Nội) cũng hết hồn. Trước đó, thấy cháu có vẻ trầm tính hơn bạn bè cùng tuổi, chị chỉ nghĩ do biến cố gia đình mới ly hôn. “Tôi đã khóc suốt mấy đêm mà không biết nói với con thế nào. Học kỳ trước, kết quả học tập của cháu đã giảm sút. Nếu tình trạng này cứ kéo dài, chẳng biết chuyện gì sẽ xảy ra”, chị Trà chia sẻ.
Quan sát con nhiều hơn, chị Trà bất ngờ khi thấy bộ phận kín của cháu lớn hơn rất nhiều thời gian trước, mặt con cũng bắt đầu có những mụn trứng cá li ti. Chị sốc nhất là khi biết cậu con trai mới 10 tuổi thi thoảng thủ dâm, thậm chỉ có những hành động “bất thường” với chính cô em gái mới 7 tuổi của mình.
Quá lo lắng, chị Trà đã tạm thời gửi cô con gái về quê ở với ông bà ngoại một thời gian và đưa cậu con trai đi khám. “Nghe bác sĩ nói cháu bị dậy thì sớm, tôi vừa lo vừa mừng, lo vì sự phát triển bất thường của con, mừng vì dẫu sao cũng biết đó là một ‘bệnh’ và có thể chữa được, chứ không phải vì con hư hỏng, biến thái”, chị Trà thổ lộ.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Hoàn, khoa nội tiết – chuyển hóa – di truyền Bệnh viện Nhi Trung ương, cho biết, ngày càng có nhiều phụ huynh đưa con đến khám vì dậy thì sớm. Trước đây, thường mỗi năm khoa chỉ tiếp nhận 20-30 cháu, nhưng hiện nay, con số này đã tăng gấp 3 lần. “Có thể do số trẻ dậy thì sớm tăng cao hơn hẳn, nhưng cũng một phần là các bậc phụ huynh quan tâm tới con hơn và phát hiện được bệnh của trẻ”, bác sĩ nhận định.
Theo bác sĩ Hoàn, trước đây, tuổi dậy thì bình thường được cho là “nữ thập tam, nam thập lục”, tức gái 13, trai 16. Tuy nhiên càng ngày tuổi bắt đầu dậy thì càng đến sớm hơn. Và hiện nay, nếu bé gái trước 8 tuổi đã phát triển tuyến vú, có lông mu, thậm chí kinh nguyệt, bé trai trước 10 tuổi mà dương vật to, có trứng cá, ria mép… thì được coi là dậy thì sớm.
Bác sĩ Hoàn cho biết, có những bé gái mới 3 tuổi đã có bầu ngực nhô cao, bé trai 2 tuổi mặt đầy trứng cá, bộ phận sinh dục dài… Tuy nhiên, theo bà, những trường hợp trẻ có biểu hiện dậy thì trước 3 tuổi không đáng lo, thường là do nội tiết từ mẹ truyền sang, hoặc do u não gây sự tăng tiết một hoóc môn ở vùng dưới đồi tuyến yên. Đây là những trường hợp dậy thì sớm thật, dễ nhận biết vì thường kèm nhiều triệu chứng khác, và dễ xử lý, tùy vào nguyên nhân.
Đáng lo ngại là những trẻ dậy thì sớm trong độ tuổi 6-16.
Để xác định chính xác bệnh, bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm nội tiết, kiểm tra các chức năng của tinh hoàn (với bé trai) hay siêu âm tử cung, buồng trứng (với bé gái), kết hợp với chụp tuổi xương…
Các hoóc môn gây dậy thì sớm kích hoạt sự phát triển xương khiến trẻ cao lên rất nhanh. Tuy nhiên, các đầu xương sau đó nhanh chóng đóng lại khiến trẻ không tiếp tục cao thêm. Do đó, những trẻ bị dậy thì sớm thường thấp hơn bạn cùng lứa và không đạt đến chiều cao mà gene di truyền của trẻ quy định.
Theo bác sĩ, ngay khi thấy con có những biểu hiện dậy thì sớm, bố mẹ cần phải đưa đi khám và tư vấn đúng chuyên khoa.
Nguyên nhân của hiện tượng này, theo bà, có thể do trẻ em được ăn uống tốt hơn, tiếp xúc nhiều với phim ảnh, văn hóa phẩm có liên quan đến giới tính, kích thích não khởi động quá trình dậy thì. Ngoài ra, các loại thức ăn chứa hoóc môn tăng trọng cũng có thể là yếu tố dẫn đến điều này.
“Khi khai thác bệnh cảnh, chúng tôi thấy nhiều cháu có sở thích ăn thịt và ăn thường xuyên, nên đã tư vấn bố mẹ đổi sang cho con dùng cá hoặc những loại thịt được nuôi thủ công. Có em sau một năm thực hiện ăn uống như vậy đã dần trở lại tốc độ phát triển bình thường. Tại khoa cũng ghi nhận một số trẻ uống sữa tươi cũng gặp hiện tượng tương tự”, bà Hoàn cho biết.
Để hạn chế tình trạng này, bác sĩ cho rằng, nên cho trẻ ăn uống lành mạnh, không để các em ăn nhiều đồ chế biến sẵn, đồ ăn nhanh hay sử dụng thường xuyên cùng một loại thịt gia súc nào đó mà cần ăn nhiều loại thực phẩm phong phú, đổi bữa. Ngoài ra, bố mẹ tránh tự ý sử dụng các loại thuốc kích thích cho trẻ ăn, các thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc. Nếu con biếng ăn, cần đi khám để có cách điểu trị thích hợp.
Khi con dậy thì sớm, bố mẹ cần chăm sóc, quan tâm hơn và hướng dẫn con cách vệ sinh vùng kín. Nên theo dõi sát sao vì ở tuổi này, ý thức và ý chí của con còn kém, nên trẻ dễ bị dụ dỗ, lôi kéo.
“Hiện nay, một số trẻ 9-10 tuổi đã có bầu, đây chính là những em bị dậy thì sớm. Các em phổng phao hơn nên thường thu hút sự chú ý của nhiều người. Các em có kinh nguyệt, nhu cầu bản năng cũng đã được khơi dậy, nếu không may gặp phải những người đàn ông không tốt, hay các bạn trai cũng dậy thì sớm, thì khả năng quan hệ tình dục sớm dẫn tới mang thai là rất lớn”, bác sĩ cảnh báo.
Một số trường hợp dậy thì sớm có thể được bác sĩ cho sử dụng thuốc ức chế hoóc môn sinh dục, có tác dụng không kích hoạt giúp buồng trứng, tinh hoàn phát triển nữa nhưng không làm trẻ lùn.
