Cà gai leo là thảo dược được nhiều người biết đến vì những công dụng của nó đối với sức khỏe. Trong khi sử dụng thuốc tây chi phí cao mà có nhiều tác dụng phụ thì sử dụng cà gai leo chữa bệnh gan mang lại kết quả rất tốt. Cùng tìm hiểu về cây cà gai leo, công dụng và cách dùng chữa bệnh gan.
Đặc điểm cà gai leo
Cà gai leo còn có nhiều tên gọi khác như cà gai dây, cà quýnh, cà lù, gai cườm…Tên khoa học Solanum hainanense hoặc Solanum procumbens Lour., thuộc họ Cà (Solanaceae).. Đây là cây thuốc nam có tác dụng bảo vệ gan mạnh đã được nghiên cứu bài bản qua nhiều công trình nghiên cứu. Cây mọc hoang ở nhiều nơi từ vùng núi cho tới đồng bằng ven biển.
Đặc điểm nhận biết cà gai leo:
- Cây nhỏ, sống lâu năm, dài khoảng 0,6 – 1m, phân nhiều cành, nhiều nhánh
- Cành non tỏa rộng, có phủ lông hình sao, có nhiều gai cong màu vàng
- Lá hình thuôn dài hoặc bầu dục, phiến lá lông, không đều, mặt trên xanh sẫm, mặt dưới nhạt và phủ lông tơ màu trắng. Cả hai mặt đều có gai ở gân chính đặc biệt là mặt trên.
- Hoa có màu trắng mọc thành xim
- Quả hình cầu, khi chín có màu đỏ tươi, đường kính 7 – 9mm
- Hạt màu vàng nhạt, dạng hình thận, có kích thước khoảng 3x2mm
Cà gai leo được thu hái quanh năm, thân và lá cà gai leo dùng để sắc nước uống. Sau khi thu hái thường được rửa sạch, phơi khô. Trà cà gai leo có màu nâu sẫm, vị thơm ngon và khá dễ uống
Thành phần hóa học chính của rễ có alcaloid, tinh bột, flavonoid.Dây có alcaloid. Cà gai leo sử dụng chữa nhiều bệnh lý như phong thấp, sâu răng, đau nhức các dầu gần xương, ho gà, dị ứng, trị rắn cắn. Đặc biệt, cà gai leo có công dụng tốt đối với người bệnh gan như viêm gan, xơ gan, men gan cao, ngăn chặn và hỗ trợ làm âm tính các virus gây viêm gan. Thảo dược cà gai leo rất tốt cho người suy giảm chức năng gan và những người thường xuyên tiếp xúc với bia rượu.
Tác dụng của cà gai leo với bệnh gan
Gan là cơ quan quan trọng trong cơ thể có nhiệm vụ chuyển hóa. Gan là tổng kho dự trữ và cung cấp năng lượng. Khi gan bị suy yếu, khả năng giải độc của gan bị giảm khiến các độc tố trong cơ thể tăng lên rõ rệt và là nguyên nhân dẫn tới nhiều bệnh lý như ung thư, tiểu đường, mỡ máu, giảm trí nhớ, nám da, sạm da…Tuy nhiên, rất ít người quan tâm tới sức khỏe của lá gan mà vẫn duy trì những thói quen khiến gan ngày càng bị tàn phá (rượu bia, thuốc lá…) Các tế bào gan không được bảo vệ dẫn tới viêm gan, xơ gan thậm chí ung thư gan.
Nhiều công trình nghiên cứu chứng minh rằng cà gai leo có tác dụng trong điều trị viêm gan virus, xơ gan và hỗ trợ điều trị ung thư gan. Nó ức chế sự sao chép và làm âm tính virus viêm gan B, còn làm thuốc chữa viêm gan đặc biệt là viêm gan B mãn tính thể hoạt động. Ngoài ra, có tác dụng giảm nhanh các triệu chứng lâm sàng như mệt mỏi, đau tức hạ sườn phải, nước tiểu vàng, da niêm mạc vàng… Sử dụng cà gai leo không có tác dụng ngoài ý muốn trên thực nghiệm và lâm sàng. Cách thực hiện: Ngày dùng 16 – 20g dưới dạng thuốc sắc.
Tác dụng của cà gai leo với bệnh gan phải kể tới:
- Cà gai leo hỗ trợ điều trị viêm gan, xơ gan: Theo TS. Nguyễn Thị Minh Khai cùng công sự đã công bố chiết xuất cà gai leo có hoạt chất glycoalkaloid có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của xơ gan thông qua cơ chế ức chế sự tạo thành sợi collagen trong các tế bào gan.
- Cà gai leo hỗ trợ điều trị vàng da, vàng mắt, mẩn ngứa, mụn nhọt: Sử dụng cà gai leo hãm nước uống hàng ngày, ngay cả khi không có bệnh gì vẫn sử dugnj cà gai leo để tăng cường chức năng gan giúp gan khỏe mạnh hơn.
- Hỗ trợ hạ men gan, giải độc gan: Dược liệu cà gai leo có tác dụng ngăn ngừa sự phát triển của virus gây viêm gan, hạ men gan và đào thải các chất độc có trong gan hiệu quả.
- Dùng giải rượu: Dùng trà cà gai leo trước khi uống rượu giúp giảm nguy cơ say rượu. Còn nếu bị say rượu thì uống trà cà gai leo thay nước lọc giúp giảm cảm giác đau đầu, căng thẳng, nôn nao.
- Ngoài ra, cà gai leo còn có tác dụng khác như điều trị ho lâu ngày, hen suyễn, rắn cắn, ho do viêm họng, ngăn ngừa sâu răng…
Xem thêm: Hướng dẫn sử dụng cà gai leo chữa viêm gan virus
Các bài thuốc từ cà gai leo
Theo đông y, cà gai leo có vị the, tính ấm, hơi có độc có tác dụng tán phong thấp, đau lưng, nhức xương, tiêu độc, tiêu đờm, trừ ho, giảm đau, cầm máu, trị rắn cắn, viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ…Các bài thuốc từ cà gai leo phải kể tới:
Hỗ trợ điều trị viêm gan, xơ gan, hỗ trợ chống tế bào gây ung thư
- Cà gai leo (thân, rễ, lá) 30g
- Cây dừa cạn 10g
- Cây chó đẻ răng cưa (diệp hạ châu) 10g
Đem tất cả sao vàng, sắc uống hàng ngày một thang.
Chữa tê thấp, đau lưng, nhức mỏi
- Cà gai leo 10g
- Dây gấm 10g
- Thổ phục linh 10g
- Kê huyết đằng 10g
- Lá lốt 10g
Đem tất cả sao vàng, ngày sắc uống 1 thang và liên tục từ 10 – 30 thang.
Chữa chứng ho gà, suyễn:
- Cà gai leo 10g
- Thiên môn 10g
- Mạch môn 10g
Sắc ngày 1 thang chia 3.
Trị cảm cúm, bệnh dị ứng, ho gà, đau lưng, đau nhức xương, thấp khớp, rắn cắn:
Dùng rễ (thân, lá) cà gai leo 16 – 20g sắc uống hàng ngày.
Giải rượu:
Dùng cà gai leo giải độc rượu rất tốt, lấy 100g cà gai leo khô sắc với 400ml nước còn 150ml uống trong ngày, uống khi còn ấm.
Hoặc có thể dùng 50g cà gai leo khô hãm với nước sôi và cho người say rượu uống thay nước. Dùng cho tới khi tỉnh rượu.
Chữa ho do viêm họng:
- Rễ hoặc thân và lá cà gai leo 15g
- Lá chanh 30g
Ngày sắc uống 2 lần, uống khi còn ấm, dùng trong 5 – 7 ngày.
Hỗ trợ điều trị bệnh về gan (viêm gan B, xơ gan…)
Rễ hoặc thân lá cà gai leo dùng 35g sắc với 1 lít nước cho tới khi còn 300ml, chia uống 3 lần trong ngày giúp hạ men gan và giải độc gan rất tốt.
Lưu ý khi sử dụng cà gai leo:
- Cần kiểm tra kỹ lưỡng nguồn gốc dược liệu cà gai leo để đảm bảo chất lượng tốt nhất
- Tránh nhầm lẫn giữa cà gai leo với các loại cà khác như cà độc dược, cà tàu, cà dại…
Xem thêm: Bài thuốc quý từ cà gai leo giải độc và bảo vệ gan
