Phì đại tuyến tiền liệt là căn bệnh hình thành do sự tiếp tục phình to các tế bào tuyến tiền liệt lành tính, theo thời gian chúng tạo thành khối u xơ lành tính bên trong tuyến tiền liệt. Đây là căn bệnh gây nhiều phiền toái, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt, công việc, cuộc sống và sức khỏe của người bệnh.
Mục lục
Tuyến tiền liệt ở nam giới
Tuyến tiền liệt ở nam giới có vị trí nằm dưới bàng quang, giáp với cổ bàng quang, nằm trước trực tràng và túi tinh, các thùy của tuyến tiền liệt bao quanh một phần sau của ống niệu đạo hay nói cách khác ống niệu đạo đi xuyên qua tuyến tiền liệt.
Nhiệm vụ chính của tuyến tiền liệt là sản xuất dịch nhầy trắng hòa vào tinh dịch để nuôi dưỡng và bảo vệ tinh trùng; kiểm soát nước tiểu thông qua phần niệu đạo sau.
Bệnh phì đại tuyến tiền liệt là gì?
Phì đại tuyến tiền liệt là căn bệnh gây ra bởi sự tiếp tục phình to các tế bào tuyến tiền liệt lành tính khi nam giới bước vào độ tuổi trung niên. Theo thời gian, các tế bào này tạo thành khối u xơ lành tính bên trong tuyến tiền liệt nên được gọi là bệnh phì đại tuyến tiền liệt. Đây không phải là bệnh ung thư.
Sự phì đại về kích thước tuyến tiền liệt làm tác động không nhỏ đến các bộ phận xung quanh, cụ thể chúng trực tiếp chèn ép vào bàng quang và làm hẹp ống niệu đạo – nguyên nhân chính gây ra các triệu chứng bệnh.
Bệnh còn có nhiều tên thường gọi khác nhau như: phì đại tuyến tiền liệt lành tính, u xơ tuyến tiền liệt, u xơ tiền liệt tuyến.
Nguyên nhân gây phì đại tuyến tiền liệt
Do hormone DHT (Dihydrotestosterone) dư thừa: DHT là kết quả của sự chuyển hóa hormone testosterone trong tuyến tiền liệt. Ở độ tuổi trung niên, sự chuyển hóa diễn ra nhiều hơn gây dư thừa DHT. Các hormone DHT bị dư thừa này kích thích các tế bào tuyến tiền liệt phì đại – nguyên nhân chính tạo ra khối u phì trong tuyến tiền liệt.
Do độ tuổi: độ tuổi trung niên chính là giai đoạn tuyến tiền liệt bắt đầu phát triển mạnh và phình to gây ra hiện tượng phì đại tuyến tiền liệt.
Do không chữa trị tận gốc khi mắc các bệnh về đường nội tiết, đường tiết niệu.
Công việc phải chịu áp lực, mệt mỏi kéo dài.
Stress là một trong các yếu tố gây ra phì đại tuyến tiền liệt
Môi trường làm việc ô nhiễm, thiếu các phương tiện bảo hộ lao động
Chế độ dinh dưỡng không hợp lý, cơ thể thiếu hụt các chất khoáng, các nhóm amin kháng oxy hóa.
Sử dụng nhiều chất kích thích trong thời gian dài như: rượu, bia, thuốc lá, cafe… khiến sức khỏe suy giảm
Các triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt
Triệu chứng rõ nhất và biểu hiện sớm nhất của phì đại tuyến tiền liệt là sự xuất hiện một loạt các chứng rối loạn tiểu tiện như:
Tiểu khó: cảm giác rất buồn tiểu và muốn đi tiểu. Nhưng không thể tiểu ngay mà người bệnh phải chờ đợi và “tập trung” một lúc mới có thể tiểu được. Đi tiểu được ít nước tiểu và dòng tiểu nhỏ, yếu, thường xuất hiện kèm với chứng tiểu rắt.
Tiểu són (mất kiểm soát nước tiểu): đây là hiện tượng người bệnh mất khả năng nhịn tiểu kể cả trong thời gian ngắn. Người bệnh mót tiểu là phải đi tiểu ngay nhưng lượng nước tiểu đi được rất ít. Chứng này khiến người bệnh cảm thấy rất tự ti, ngại đi xa, ngại đến những nơi công cộng.
Tiểu rắt: luôn có cảm giác buồn tiểu nhưng đi tiểu được rất ít. Vừa tiểu xong lại có cảm giác mót tiểu.
Đi tiểu nhiều lần: số lần đi tiểu trong ngày tăng lên đột ngột (từ 8 – 10 lần/ ngày; 2 – 3 lần/ đêm), hay buồn tiểu nhưng khi tiểu thì được ít. Làm người bệnh cảm thấy mất tự ti trong các công việc, khi đi ra ngoài.
Tiểu ngắt quãng: Khi đi tiểu, dòng tiểu chảy không đều, ngắt quãng, dòng chảy mạnh yếu khác nhau.
Các triệu chứng bệnh này nếu kéo dài không được điều trị kịp thời có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm như: ung thư tuyến tiền liệt (do biến chứng phì đại tiền liệt tuyến gây nên) nhiễm trùng đường tiết niệu, tổn thương thận, tổn thương bàng quang, có thể gây ra bệnh sỏi thận, sỏi bàng quang, mất ngủ… khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, mất ngủ, suy nhược cơ thể kèm theo cảm giác khó chịu, tự ti và nhiều sự bất tiện trong công việc, cuộc sống sinh hoạt hàng ngày.
Điều trị u xơ tuyến tiền liệt bằng cách nào?
Phụ thuộc vào từng mức độ bệnh hiện tại khác nhau mà bác sĩ sẽ xem xét, tư vấn hoặc chỉ định cách điều trị phù hợp nhất với người bệnh. Hiện nay có 2 phương pháp chữa trị u xơ tuyến tiền liệt phổ biến nhất là: uống thuốc điều trị từ bên trong và tiến hành phẫu thuật mổ u xơ tiền liệt tuyến.
Uống thuốc điều trị phì đại tuyến tiền liệt từ bên trong
Người bệnh có thể tham khảo thuốc Tây hoặc các vị thuốc Nam (bắt nguồn từ thảo dược mọc tại Việt Nam) điều trị bệnh như:
- Thuốc Tây: Nhóm ức chế Alpha 1, nhóm kháng Androgen (ức chế 5 Alpha), thuốc ức chế PDE-5 (phosphodiesterase-5)…
- Thuốc Nam dược: là vị thuốc bắt nguồn từ những loại thảo dược mọc ở Việt Nam có thành phần hỗ trợ điều trị phì đại tuyến tiền liệt như: cây Náng hoa trắng, hạt bí đỏ, cây trinh nữ hoàng cung…
Dùng thuốc uống điều trị phì đại tuyến tiền liệt là cách thức phù hợp với những người mới mắc bệnh, kích thước khối u xơ còn nhỏ nên có thể dùng thuốc ức chế sự phát triển từ bên trong, tránh trường hợp bệnh nhân phải phẫu thuật mổ cắt bỏ u xơ.
Mổ khối u xơ tuyến tiền liệt
Một số phương pháp mổ phổ biến như:
- Mổ nội soi qua ống niệu đạo hoặc qua cổ bàng quang.
- Mổ mở qua bàng quang hoặc theo đường sau xương mu.
- Xác định và nút động mạch khối phì đại tuyến tiền liệt bằng các hạt vi cầu.
Mổ khối u xơ tuyến tiền liệt (hay chính là cắt bỏ khối u phì đại lành tính) là phương pháp được chỉ định khi bệnh nhân có kích thước khối u xơ quá to nên việc chữa trị bằng thuốc không có tác dụng (hoặc táp dùng rất thấp). Đây là phương pháp bắt buộc phải có chỉ định thực hiện từ bác sĩ điều trị.
Một số thói quen tốt với cho nam giới bị phì đại tuyến tiền liệt
Để điều trị phì đại tiền liệt tuyến, ngoài việc điều trị bệnh bằng các phương pháp nội khoa thì thói quen sinh hoạt hàng ngày cũng ảnh hưởng rất nhiều đến hiệu quả điều trị bệnh. Dưới đây là một số thói quen tốt cho người bệnh u xơ tiền liệt tuyến:
- Có thói quen ăn uống đều đặn, cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể như: rau xanh, chất xơ, thịt bò, trứng, tôm cua, đồ hải sản chứa nhiều canxi, khoáng chất, tránh ăn các đồ chiên gián, đồ nhiều dầu mỡ…
- Không uống quá nhiều nước đặc biệt là vào buổi tối
- Tránh áp lực công việc căng thẳng quá lâu, stress kéo dài
- Hạn chế tối đa sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá
- Luyện tập thể thao hàng ngày: việc thể thao hàng ngày không chỉ giúp nâng cao sức khỏe, tinh thần thoải mái mà còn hỗ trợ ngăn ngừa biến chứng phì đại tuyến tiền liệt hiệu quả.
