Phì đại tuyến tiền liệt là một trong những bệnh phổ biến nhất ảnh hưởng đến nam giới trên 40. Căn bệnh này là gì và có nguy hiểm không? Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Mục lục
Tổng quát
Phì đại tuyến tiền liệt còn được gọi là tăng sản tuyến tiền liệt hay u xơ tuyến tiền liệt, là một tình trạng phổ biến khi nam giới già đi. Tuyến tiền liệt phì đại có thể gây ra các triệu chứng tiết niệu khó chịu và có thể gây ra các vấn đề về bàng quang, đường tiết niệu hoặc thận.
Có một số phương pháp điều trị hiệu quả cho phì đại tiền liệt tuyến, bao gồm cả thuốc men, phương pháp điều trị xâm lấn tối thiểu và phẫu thuật. Để lựa chọn được phương pháp phù hợp nhất, bạn và bác sĩ sẽ cùng xem xét các triệu chứng của bạn, kích thước của tuyến tiền liệt, tình trạng sức khỏe của bạn cũng như mong muốn của bản thân bạn.
Triệu chứng
Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng ở những người bị phì đại tuyến tiền liệt là khác nhau, nhưng nhìn chung các triệu chứng có xu hướng xấu dần theo thời gian.
Tuyến tiền liệt nằm bên dưới bàng quang, bao quanh niệu đạo. Vì thế khi tuyến phì đại, nó sẽ chặn dòng nước tiểu, gây ra các triệu chứng tiết niệu.
Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến của phì đại tuyến tiền liệt là:
- Thường xuyên hoặc khẩn cấp cần đi tiểu
- Tăng tần suất đi tiểu vào ban đêm (tiểu đêm)
- Khó tiểu
- Dòng nước tiểu yếu hoặc ngắt quãng
- Rê bóng khi kết thúc tiểu tiện
- Tiểu không hết
Các dấu hiệu và triệu chứng ít phổ biến hơn bao gồm:
- Nhiễm trùng đường tiết niệu
- Bí tiểu
- Máu trong nước tiểu
Kích thước của tuyến không có mối liên hệ trực tiếp với mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Bởi một số bệnh nhân chỉ có tuyến tiền liệt hơi to mà độ nghiêm trọng của triệu chứng lại nhiều, trong khi những bệnh nhân khác có tuyến tiền liệt rất to lại chỉ có vài triệu chứng nhỏ.
Ở một số nam giới, các triệu chứng lại dần ổn định và thậm chí có thể cải thiện theo thời gian.
Lưu ý: Các triệu chứng phía trên không phải là các triệu chứng đặc hiệu, nhiều điều kiện y tế khác cũng có thể dẫn tới các triệu chứng tương tự như triệu chứng gây ra bởi phì đại tuyến tiền liệt. Có thể kể tới là:
- Nhiễm trùng đường tiết niệu
- Viêm tuyến tiền liệt
- Hẹp niệu đạo
- Sẹo ở cổ bàng quang là kết quả của cuộc phẫu thuật trước đó
- Sỏi bàng quang hoặc thận
- Vấn đề với các dây thần kinh kiểm soát bàng quang
- Ung thư tuyến tiền liệt hoặc bàng quang
Nguyên nhân
Có nhiều nguyên nhân khác nhau được cho là đóng vai trò trong việc tuyến tiền liệt phì đại.
- Sự lão hóa và thay đổi hormone. Những thay đổi trong hormone giới tính nam đi kèm với sự lão hóa được cho là nguyên nhân chính gây ra phì đại tiền liệt tuyến.
- Lịch sử gia đình. Có người thân máu thịt (chẳng hạn như cha hoặc anh trai) có vấn đề về tuyến tiền liệt thì bạn cũng có nguy cơ cao gặp phải căn bệnh này.
- Bệnh tiểu đường và bệnh tim. Các nghiên cứu cho thấy bệnh tiểu đường cũng như bệnh tim có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh phì đại tiền liệt tuyến
- Cách sống. Lối sống ít vận động, ăn uống không lành mạnh, tiêu thụ quá nhiều rượu làm tăng nguy cơ mắc bệnh, trong khi tập thể dục thường xuyên, ăn uống lành mạnh lại làm giảm nguy cơ.
Biến chứng
Các biến chứng của phì đại tuyến tiền liệt thường thấy là:
- Đột ngột không thể đi tiểu (bí tiểu cáp tính). Đây là tình trạng y tế khẩn cấp, nếu không cấp cứu kịp thời có thể nguy hiểm tới tính mạng. Bệnh nhân cần phải đặt một ống thông vào bàng quang để thoát nước tiểu. Một số bệnh nhân cần phẫu thuật để làm giảm tình trạng bí tiểu.
- Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI). Tiểu không hết khiến nước tiểu đọng lại trong bàng quang và đầu dương vật, từ đó làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu. Nếu nhiễm trùng tiểu xảy ra thường xuyên, bạn có thể cần phẫu thuật để loại bỏ một phần của tuyến tiền liệt.
- Sỏi bàng quang. Biến chứng này xảy ra cũng do tình trạng tiểu không hết. Sỏi bàng quang có thể gây nhiễm trùng, kích thích bàng quang, tiểu ra máu và tắc nghẽn dòng nước tiểu.
- Tổn thương bàng quang. Bàng quang không được làm trống hoàn toàn theo thời gian trở nên căng và yếu đi. Điều này khiến thành cơ bắp của bàng quang không còn co bóp đúng cách, dẫn tới việc đi tiểu của bạn ngày càng khó khăn hơn.
- Thận hư. Áp lực trong bàng quang do bí tiểu có thể gây tổn thương trực tiếp đến thận hoặc tạo điều kiện để nhiễm trùng bàng quang lan đến thận. Thậm chí lâu dần còn có thể gây ra suy thận.
- Ảnh hưởng sức khỏe tâm thần. Phì đại tuyến tiền liệt được cho là ảnh hưởng nghiêm trọng tới tinh thần của bệnh nhân (đặc biệt là ở những bệnh nhân cao tuổi), bởi nó làm rối loạn giấc ngủ, khiến bệnh nhân lo lắng, trầm cảm,…
Điều trị
Có nhiều phương pháp điều trị phì đại tuyến tiền liệt khác nhau. Bác sĩ sẽ đánh giá tình hình của bạn để đưa ra phương án điều trị tốt nhất.
Các phương pháp điều trị hiện nay là:
- Xem xét và chờ đợi
- Thuốc men
- Phẫu thuật
Xem xét và chờ đợi
Nhiều người đàn ông sẽ không cần điều trị đặc biệt là nếu tuyến tiền liệt của họ chỉ to lên với các triệu chứng tối thiểu.Tuy nhiên chờ đợi không có nghĩa là chờ và không làm gì cả. Bạn cần định kì đi khám và theo dõi các triệu chứng của bản thân, đồng thời thực hiện thay đổi một số thói quen trong cuộc sống. Chẳng hạn như:
- Cố gắng đi tiểu theo một lịch trình (cách nhau ít nhất 2 giờ mỗi lần, ngay cả khi bạn không cảm thấy thôi thúc);
- Tránh dùng thuốc thông mũi hoặc thuốc kháng histamine không kê đơn;
- Tránh uống rượu và cafein, đặc biệt là trong những giờ sau bữa tối;
- Học cách kiểm soát mức độ căng thẳng của bạn, vì sự lo lắng có thể làm tăng tần suất đi tiểu;
- Tập thể dục thường xuyên, vì thiếu thể dục có thể làm nặng thêm các triệu chứng;
- Học và thực hành các bài tập Kegel để tăng cường cơ bắp vùng chậu;
- Giữ ấm cơ thể đầy đủ vào mùa đông, vì lạnh có thể làm cho các triệu chứng tồi tệ hơn;
- Hãy nhớ đi vệ sinh trước những hành trình dài hoặc khi bạn biết bạn sẽ không thể đến nhà vệ sinh dễ dàng;
- Ăn nhiều trái cây và chất xơ để hạn chế táo bón, giảm áp lực lên bàng quang;
- .v.v.
Thuốc
Có hai loại thuốc chính để điều trị phì đại tuyến tiền liệt:
- Thuốc chẹn alpha giúp làm giảm co thắt cơ ở đáy bàng quang, cho phép bạn đi tiểu dễ dàng hơn.
- Chất ức chế 5-alpha reductase giúp thu nhỏ tuyến bằng cách ngăn chặn tác dụng của nội tiết tố nam testosterone.
Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể kê kết hợp thuốc chẹn alpha và chất ức chế 5-alpha reductase giúp giảm triệu chứng tốt hơn. Điều trị kết hợp thường được khuyến nghị khi thuốc chẹn alpha hoặc thuốc ức chế 5-alpha reductase không hoạt động.
☛ Chi tiết: Phì đại tiền liệt tuyến uống thuốc gì?
Phẫu thuật
Phẫu thuật sẽ là cần thiết nếu các triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt nghiêm trọng, tức là dòng nước tiểu bị chặn hoàn toàn hoặc nếu có biến chứng (như nhiễm trùng hoặc chảy máu).
Phẫu thuật mang lại hiệu quả cho 2/3 bệnh nhân với những cải thiện trong vòng 3 tháng, 1/3 còn lại có một số cải thiện nhất định nhưng không phải hoàn toàn. Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể gây ra những tác dụng phụ và một số ít bệnh nhân thấy các triệu chứng tồi tệ hơn.
Khi quyết định có phẫu thuật hay không, bạn cần thảo luận về ưu và nhược điểm với bác sĩ. Nếu bạn quyết định phẫu thuật, bác sĩ phẫu thuật sẽ cho bạn biết phẫu thuật nào sẽ phù hợp nhất với bạn.
Một số phương pháp phẫu thuật tuyến tiền liệt hiện nay đó là:
- Cắt bỏ tuyến tiền liệt tuyến tiền liệt (TURP)
- Mổ mở tuyến tiền liệt
- Thuyên tắc động mạch tiền liệt tuyến
- Cắt bỏ kim xuyên (TUNA)
- Nhiệt trị liệu bằng hơi nước (WIT)
- Liệu pháp vi sóng transurethral (TUMT)
- .v.v.
☛ Bài chi tiết: Mổ phì đại tuyến tiền liệt
Phì đại tuyến tiền liệt và ung thư tuyến tiền liệt
Phì đại tuyến tiền liệt và ung thư tuyến tiền liệt có nhiều triệu chứng giống nhau nhưng ung thư tuyến tiền liệt là một tình trạng nghiêm trọng hơn. Đó là lý do tại sao bạn cần liên hệ với bác sĩ nếu bạn có các triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt.
Ngoài ra, phì đại tuyến tiền liệt không phải là ung thư tuyến tiền liệt và sẽ không phát triển thành ung thư tuyến tiền liệt. Một bệnh nhân có thể mắc song song cả 2 vấn đề này.
Kết luận
Phì đại tuyến tiền liệt không phải là bệnh ung thư và thường không phải là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe. Tuy nhiên nếu không được quan tâm đúng mức, bệnh có thể gây ra những biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe bệnh nhân.
Vì thế, nếu gặp các triệu chứng tiết niệu, bạn nên tới gặp bác sĩ để được khám và chẩn đoán chính xác, từ đó có phương pháp điều trị phù hợp nhất.
