Sự gia tăng dân số và sự phát triển của xã hội dẫn đến nhu cầu về điện, nước không ngừng gia tăng. Việc khai thác, sử dụng quá mức, thiếu hiệu quả các nguồn tài nguyên trên dẫn đến sự suy kiệt tài nguyên thiên nhiên, ảnh hưởng xấu đến môi trường, kìm hãm sự phát triển của xã hội và dẫn đến sự diệt vong của trái đất.
Tiết kiệm nước
1. Tại sao chúng ta phải tiết kiệm nước?
Nước là một vật chất rất quan trọng cho sự sống, được con người sử dụng vào các mục đích sinh hoạt, nông nghiệp, công nghiệp, giải trí và môi trường. Cơ thể con người cần rất nhiều nước để có thể tồn tại (nước chiếm tới 2/3 trọng lượng cơ thể). Trong ngành nông nghiệp, nước chiếm tới 80% nhu cầu, còn công nghiệp cũng cần rất nhiều nước. Sự gia tăng dân số và sự phát triển của xã hội nhu cầu về nước lại không ngừng gia tăng.
Trên trái đất có đến 97% là nước muối, chỉ có 3% là nước ngọt nhưng gần hơn 2/3 lượng nước này tồn tại ở dạng sông băng và các mũ băng ở các cực. Phần còn lại là dạng nước ngầm và chỉ một tỷ lệ nhỏ tồn tại trên mặt đất và trong không khí.
Thiếu nước đang là một vấn đề lớn cho thế giới hiện nay. Vấn đề ngày càng trở nên cấp bách hơn khi con người lại làm ô nhiễm các nguồn nước sẵn có. Nhiều quốc gia đã thiết lập những khu xử lý nước để cung cấp cho nhu cầu ngày càng lớn về nước sạch của người dân.
Ở nước ta hiện nay, tình trạng thiếu nước mùa khô và lũ lụt mùa mưa đang xảy ra ở nhiều địa phương với mức độ ngày càng nghiêm trọng như trữ lượng nước ở các hồ thuỷ điện lớn (Thác Bà, Trị An, Hoà Bình) hoặc lũ quét ở các tỉnh Sơn La, Tuyên Quang, Nghệ An… Nguyên nhân chủ yếu là do nạn chặt phá rừng. Bênh cạnh đó, tình trạng cạn kiệt, ô nhiễm nguồn nước ngầm, nước mặt (sông, hồ, đất ngập nước), mặn hoá các thấu kính nước ngầm đang xảy ra ở các đô thị lớn và các tỉnh đồng bằng do các nguồn thải công nghiệp và hoá chất nông nghiệp.
Nước là nguồn tài nguyên vô giá nhưng lại không vô tận, chính vì thế tiết kiệm nước luôn luôn rất cần thiết ngay cả ở những nơi có nguồn nước dồi dào. Ngoài việc tiết kiệm chi tiêu trong gia đình, tiết kiệm nước còn giúp ngăn ngừa cạn kiệt nguồn nước ngầm, ngăn ngừa ô nhiễm nước ở các lưu vực và gián tiếp tiết kiệm điện năng sản xuất ra nước sạch.
2. Các phương pháp tiết kiệm nước:
Trên cơ sở hiểu rõ sự quý giá của nước và ý thức được việc tiết kiệm nước là cần thiết, ta có thể nghĩ ra rất nhiều phương pháp tiết kiệm nước hiệu quả và phù hợp nhất tùy theo điều kiện, hoàn cảnh của mình. Dưới đây là các phương pháp tiết kiệm nước phổ biến mà ta có thể ứng dụng trong đời sống sinh hoạt hàng ngày:
– Sử dụng các thiết bị vệ sinh tiết kiệm nước:
Để ngăn ngừa sự lãng phí nước, một phương pháp khá hiệu quả đó là hãy thay thế các thiết bị vệ sinh cũ, gây lãng phí nước bằng các thiết bị mới tiết kiệm nước. Nếu ta xây nhà mới, việc chọn mua các thiết bị tiết kiệm nước cho ngôi nhà xinh xắn của mình là một quyết định sáng suốt.
– Kiểm tra và khắc phục rò rỉ:
Đây là cách tránh thất thoát nước mà chúng ta cần phải làm gấp vì đường ống dẫn nước có thể bị rò rỉ và gây ra hao phí nước nghiêm trọng. Để kiểm tra, ta đọc số nước trên công tơ trước và sau khoảng thời gian hai giờ không sử dụng nước. Nếu công tơ không cho cùng một số nước, thì hệ thống cấp nước đã bị rò rỉ. Kế đến, ta kiểm tra sự rò rỉ của toilet bằng cách cho một ít bột màu vào ngăn chứa nước xả của bồn cầu. Nếu chưa xả nước, mà màu đã xuất hiện trong bồn cầu trong vòng 30 phút, nghĩa là toilet đã bị rò rỉ. Khi phát hiện có sự rò rỉ, ta cần nhờ thợ hoặc tự sửa chữa ngay lập tức.
– Tận dụng nước tối đa khi có thể:
Khi rửa bát, rửa rau hay cọ rửa đồ vật…. nên hứng sẵn một chậu nước sạch. Nước rửa lần cuối có thể dùng lại vào việc khác như cọ rửa hoặc lau nhà. Còn nước bẩn (không có xà phòng) có thể được dùng để tưới cây, tưới đất cho ít bụi…Chỉ rửa trực tiếp dưới vòi nước khi thật cần thiết và điều chỉnh vòi vừa đủ dùng.
– Không nên sử dụng bồn cầu như gạt tàn hay thùng rác:
Mỗi lần xả nước để dội một mẩu thuốc lá thừa, giấy ăn hay mẩu rác nhỏ thì ta đã lãng phí khoảng 20 lít nước. Vì thế hãy sử dụng thật hiệu quả mỗi lần nhấn cần gạt nước.
– Đặt chai nhựa hoặc phao nổi vào ngăn chứa nước xả của bồn cầu:
Để giảm lượng nước lãng phí, hãy để một chai nhựa vào ngăn chứa nước xả của bồn cầu, cách xa hệ thống vận hành. Để giữ yên chai, nên để một lớp cát hoặc đá cuội dày khoảng 5cm vào trong mỗi chai nhựa, đổ nước đầy chai, và vặn chặt nút. Ta cũng có thể mua loại phao nổi rẻ tiền và đặt vào ngăn chứa nước xả. Cách này giúp tiết kiệm khoảng 40 lít nước mỗi ngày.
– Sử dụng vòi nước hiệu quả:
Ta nên khóa kỹ các vòi nước khi không dùng. Nếu có sự nhỏ giọt ở các vòi nước khi đã khóa chặt, ta phải nhanh chóng sữa chửa hoặc thay thế ngay vì lượng nước nhỏ giọt sẽ “tích tiểu thành đại” gây lãng phí một lượng nước lớn trong một thời gian dài.
– Không rửa xe, sân hè bằng vòi phun nước:
Sử dụng xô xà phòng để rửa xe và chỉ dùng vòi phun nước khi tráng xe. Tốt nhất là sử dụng hệ thống rửa xe không dùng nước. Nên sử dụng chổi, tránh dùng vòi phun nước để dọn sạch sân hè.
– Hướng dẫn trẻ em tiết kiệm nước:
Ta không cho trẻ nghịch nước trong phòng tắm một mình. Chúng sẽ mở vòi nước xối xả mà có khi chỉ tắm qua loa. Hãy dạy trẻ ý thức tiết kiệm nước ngay từ bé.
– Tiết kiệm nước trong phòng tắm:
Ta cần gắn miếng nút chặn lavabo khi rửa mặt, rửa tay hoặc rửa ở vòi có hứng chậu thay lavabo, lượng nước hứng được có thể dùng lại. Khi tắm, ta nên rút ngắn khoảng cách vòi nước khi xối, không nên tắm vòi sen quá 4 phút và tắt nước trong thời gian chà xà phòng. Ngoài ra, ta có thể đặt dưới chân một chiếc chậu to để hứng nước. Lượng nước này được dùng để dội bồn cầu, rửa sàn nhà tắm…Ta cũng cần giới hạn số lần tắm trong bồn vì tốn rất nhiều nước. Nếu cọ rửa phòng tắm nên làm từ cao xuống thấp, cọ rửa gương, lavabo, bồn cầu…trước khi cọ sàn.
– Tiết kiệm nước khi nấu ăn:
Ta nên đặt một chậu nước nhỏ bên cạnh để sau mỗi lần cắt rau, củ, hành, tỏi…ta rửa tay. Trừ khi cần làm sạch dầu mỡ còn thì ta chỉ cần nhúng tay vào chậu nước rồi lau khô bằng khăn sạch, thay vì rửa dưới vòi nhiều lẫn gây lãng phí nước.
– Tiết kiệm nước khi đánh răng, cạo râu:
Trong lúc đánh răng, ta không nên để nước tiếp tục chảy. Ta nên dùng một chiếc cốc, lấy vừa đủ nước để thấm ướt bàn chảy, súc miệng, rửa bàn chải thay vì mở vòi cho nước chảy xối xả khi đang đánh răng. Cũng vậy, Khi cạo râu ta nên giữ một ít nước đã dùng trong bồn rửa mặt để rửa dao cạo râu thay vì phải rửa dao cạo râu bằng nước mới. Đây là cách vừa tiết kiệm nước mà vẫn rửa sạch dao cạo râu.
– Tiết kiệm nước khi giặt quần áo:
Khi giặt quần áo bằng tay, ta nên dùng phèn chua hoặc chanh rửa tay để tiết kiệm nước. Ta cũng có thể mang găng cao su để hạn chế rửa tay nhiều lần. Khi xả quần áo lần cuối, ta giữ lại nước này để làm sạch sàn nhà, lau nhà hoặc rửa xe.
Dù giặt bằng máy hay bằng tay, ta cũng tránh giặt quần áo hàng ngày vì vừa hại quần áo mà lại vừa tốn nước. Vì vậy, ta gom quần áo bẩn và giặt định kỳ mỗi tuần hai lần hoặc một lần (riêng đồ lót cần giặt sạch hàng ngày để giữ vệ sinh). Vào ngày giặt giũ, bạn hãy gom hết khăn tắm bẩn, vỏ gối, chăn màn, vớ, găng tay, khẩu trang, áo khoác, khăn tay…để giặt cùng lúc. Nhờ vậy, mà ta tiết kiệm nước hơn so với giặt nhiều lần trong tuần.
Nếu dùng máy giặt thi ta chỉ giặt khi có đủ khối lượng theo công suất của máy để tiết kiệm nước một cách tốt nhất. Đồng thời, ta nên tránh chu trình giặt cố định; với mỗi lần giặt, ta điều chỉnh mức nước phù hợp với khối lượng quần áo cần giặt.
– Tận dụng nguồn nước mưa:
Đây là phương pháp tận dụng nguồn nước tự nhiên một cách hiệu quả, ít tốn kém. Nếu có điều kiện, ta nên xây bồn chứa hoặc dùng lu, thùng phi để trữ nước mưa. Nước mưa sẽ được dùng để rửa xe, vệ sinh bồn cầu, trồng cây… còn riêng nước máy chỉ dành cho việc ăn uống, tắm rửa. Ngoài ra, nước mưa còn được các nước tiên tiến trên thế giới xử lý thành nước sạch để sinh hoạt và sản xuất công nghiệp.
– Tiết kiệm nước khi tưới cây, cỏ:
- Ta chỉ nên tưới bãi cỏ khi cần thiết. Cách tốt nhất để biết bãi cỏ có cần tưới nước hay không là đi trên cỏ. Nếu cỏ bật thẳng trở lại khi ta đi khỏi thì lúc này chưa cần phải tưới nước. Nếu cỏ nằm rạp xuống, thì đã đến lúc phải tưới nước. Cỏ mọc cao hơn cũng giúp tăng cường giữ nước ở trong đất.
- Tưới nước vào sáng sớm và tránh tưới khi trời gió sẽ giúp giảm lượng nước thất thoát do bay hơi và ngăn ngừa sự phát triển của nấm, sự phá hoại của các loại ốc sên, sâu, chuột hại vườn.
- Bón phân hữu cơ vào đất sẽ giúp tăng khả năng thẩm thấu của đất cũng như khả năng giữ nước. Ta nên sử dụng hệ thống tưới nước tiết kiệm để tránh lãng phí nước và ngăn chặn sự giảm sức đề kháng của cây, gây ra bệnh vàng lá do tưới nước quá nhiều.
- Trồng các loại cây chịu hạn cũng giúp tiết kiệm lượng nước đáng kể và làm tăng khả năng kháng các loại sâu bệnh. Có nhiều loại cây bụi và cây cảnh đẹp có thể phát triển tốt mà lại cần ít nước hơn nhiều so với các loại cây khác.
Với ý thức sâu sắc trong việc tiết kiệm nước, ta có thể có nhiều sáng kiến ưu việt hơn tùy theo hoàn cảnh mỗi người. Tiết kiệm nước sẽ trở thành thói quen khi tất cả mọi người trong gia đình nhận thức được tầm quan trọng của nó. Nhờ vậy, chúng ta có thể cùng nhau tiết kiệm tiền, góp phần gìn giữ nguồn nước sạch, bảo vệ tài nguyên và môi trường.
Tiết kiệm điện
1. Tại sao Chúng ta phải tiết kiệm điện?
Điện là một nguồn năng lượng quan trọng, phổ biến được sử dụng trong hầu hết các lĩnh vực đời sống của con người như: sinh hoạt, công nghiệp, thương mại, dịch vụ….Nước ta có hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt nên có tiềm năng lớn về thủy điện. Khoảng 40% tổng công suất điện năng được sản xuất tại các nhà máy thủy điện. Tuy nhiên, hiện nay, tình trạng thiếu nước mùa khô và lũ lụt mùa mưa đang xảy ra ở nhiều địa phương với mức độ ngày càng nghiêm trọng. Do đó, việc thiếu hụt điện gây ảnh hưởng lớn đến kinh tế – xã hội và đời sống sinh hoạt.
Sử dụng hợp lý và tiết kiệm điện là yêu cầu thường xuyên và càng trở nên cấp thiết khi nguồn năng lượng quan trọng này đang mất cân đối, nhất là trong mùa hè. Ngay trong kế hoạch đầu năm, Chính phủ và các ngành liên quan đã chỉ đạo quyết liệt nhằm bảo đảm cung cấp, phân phối hợp lý và sử dụng tiết kiệm điện trong sản xuất và sinh hoạt.
Do vậy, Tiết kiệm điện là ích nước lợi nhà và luôn là vấn đề hàng đầu của nước ta. Mỗi cá nhân, doanh nghiệp nên thực hiện và tạo thói quen tiết kiệm điện không những tiết kiệm tiền, giảm thiểu chi phí sản xuất, tăng doanh thu mà còn góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ tài nguyên.
2. Các phương pháp tiết kiệm điện:
Các phương pháp thông dụng để tạo thói quen tiết kiệm khi dùng thiết bị điện:
– Sử dụng các thiết bị tiết kiệm điện:
Để tránh lãng phí điện năng, ta nên thay thế các thiết bị điện cũ gây tổn hao điện lớn bằng các thiết bị mới tiết kiệm điện hoặc lắp đặt các thiết bị tiết kiệm điện khi có nhà mới như: ballast điện tử, bóng compact, bóng led…
– Lắp đặt thiết bị hợp lý, khoa học:
Biện pháp này cũng góp phần tiết kiệm điện rất lớn như máy bơm đặt ở vị trí thích hợp sẽ giúp bể nước nhanh đầy hơn; Trong nhà nên quét vôi hoặc lăn tường bằng màu sáng, tận dụng ánh sáng tự nhiên để tiết kiệm một phần ánh sáng điện…
– Tiết kiệm điện khi dùng máy điều hoà:
Ta chỉ mở máy điều hoà khi thật cần thiết khi nhiệt độ từ 250C trở lên. Kiểm tra và thay mới các miếng lọc cũ, bị nghẽn ở máy để tránh tổn hao điện nhiều hơn mà công suất máy lại không phát dụng được hết tác huy.
Ta nên lắp đặt hệ thống màn cửa sổ hợp lý, sẽ giúp tiết kiệm nhiên liệu rất nhiều trong việc làm mát nơi ở vào mùa nóng. Nên dùng lớp màn mỏng, sáng để giữ ánh sáng cho căn phòng nhưng vẫn ngăn ánh mặt trời chiếu thẳng vào gây nóng bức. Chú ý cả hệ thống cửa sổ và cửa ra vào phải kín, và không có các kẽ hở gây thoát nhiệt. Hãy để nhiệt độ ở mức trên 250 C, thường xuyên lau chùi bộ phận lọc, đặt máy xa tường và tắt máy điều hòa nếu bạn vắng nhà 1 giờ trở lên.
– Tiết kiệm điện khi dùng máy tính:
Điều chỉnh độ sáng màn hình máy tính phù hợp sẽ giúp vừa tiết kiệm điện, vừa tốt cho mắt; Nên tắt máy tính khi không dùng trong vòng 15 phút; Hãy chọn chế độ tiết kiệm điện năng trong máy tính (Screen Save) để vừa bảo vệ được máy, vừa giảm được khoảng 55% lượng điện năng tiêu thụ trong thời gian tạm dừng sử dụng máy (down-time).
– Tiết kiệm điện khi dùng máy giặt, máy sấy:
Ta chỉ giặt khi có đầy quần áo trong mỗi lần giặt, tránh giặt lẻ tẻ. Đồng thời, ta nên dùng nước lạnh khi dùng máy giặt vì sẽ tiết kiệm nhiều hơn và cũng giặt sạch quần áo tương tự như nước nóng.
Khi dùng máy sấy, ta đừng cố nhồi nhét quá nhiều quần áo vì như vậy càng tốn điện hơn. Để quần áo vào máy với số lượng vừa phải để máy có không gian cho khí nóng luân lưu. Các loại áo quần mỏng sẽ khô trước, nên được lấy ra để chừa nhiệt cho máy tiếp tục sấy khô quần jean hay các loại khăn, áo dày. Nên làm sạch miếng lọc trong máy sấy trước mỗi lần dùng để tiết kiệm điện.
– Tiết kiệm điện Tủ lạnh:
Trước tiên, ta kiểm tra độ kín của miếng cao su dẻo bao vòng quanh cửa tủ lạnh và thay thế ngay nếu miếng cao su này quá cũ, mất tính đàn hồi. Ta nên chọn mua tủ lạnh có dung lượng hợp lý, phù hợp với số lượng người trong nhà vì nếu để quá nhiều hoặc quá ít đồ ăn trong tủ lạnh thì cũng tốn điện như nhau.
Ta cần đánh dấu ngày định kỳ rã đông cho tủ lạnh, không mở cửa tủ quá lâu hay quá thường xuyên, khí lạnh sẽ thoát ra đáng kể và chỉ để thức ăn nguội hẳn mới cho vào tủ. Tủ lạnh cần được để chỗ thông gió, thoáng mát và điều chỉnh nhiệt độ tốt nhất ở 7- 8 độ C sẽ tốn ít điện hơn.
Bạn có thể dùng một mảnh ny lon trong, to hơn cửa của khoang giữ lạnh một chút làm rèm che để ngăn cản sự đối lưu giữa hai luồng không khí trong và ngoài. Làm thế vừa tiết kiệm vừa là bảo vệ máy.
Đồ đông đá nên chuyển xuống ngăn lạnh trước khi dùng đến 8-12 tiếng. Thức ăn trong ngăn lạnh nên được lấy ra trước lúc tiến hành nấu nướng sao cho khi bắt đầu nấu thì thức ăn không còn lạnh (đỡ tốn năng lượng đun nấu).
– Tiết kiệm điện khi nấu nướng:
Khi dùng bếp điện, ta nên rã đông thịt trước khi nấu; chuẩn bị rửa rau, thái thịt và các gia vị đầy đủ trước khi mở lò nấu; tránh bật, tắt bếp điện nhiều lần hoặc để bếp cháy không. Cơm nấu chín chuyển sang chế độ giữ nhiệt thì ta có thể tắt nồi cơm và dùng khăn ẩm bao kín trên nắp để giữ nhiệt lâu hơn. Lò nướng có thể tắt sớm 15 phút, nhiệt độ trong lò vẫn đủ nóng để tiếp tục nung chín thức ăn.
– Tiết kiệm khi dùng các đồ điện khác:
- Nên sấy tóc với nhiệt độ vừa, không cần dùng nhiệt độ nóng cao nhất để sấy và nên sấy khi tóc không quá ướt.
- Lau sạch bề mặt ủi của bàn là, không ủi khi quần áo quá ướt và rút điện bàn ủi mà vẫn ủi thêm được 5-10 phút trước khi bàn ủi nguội hẳn.
- Nên chọn kích cỡ ti vi phù hợp với diện tích nhà bạn vì ti vi càng to càng tốn điện, điều chỉnh độ sáng màn hình Ti vi phù hợp.
- Ra khỏi phòng tắt điện; giảm điện năng chiếu sáng ở khu vực hành lang, sân vườn, hàng rào…; Rút dây cắm ra khỏi ổ điện khi không dùng các thiết bị…
Tùy theo điều kiện, hoàn cảnh của mình, ta ứng dụng các phương pháp trên và có thể sáng tạo thêm nhiều phương pháp tiết kiệm điện hiệu quả và phù hợp hơn.
Cần ngắt thiết bị ra khỏi nguồn điện (bằng công tắc đóng mở cơ khí, át-tô-mát, rút phích cắm,…), không để ở trạng thái chờ.
Kết luận
Có thể nói tiết kiệm nước, tiết kiệm điện cũng là một đạo đức đối với người văn minh trong thời đại ngày nay. Tiết kiệm không những thể hiện trách nhiệm với quốc gia, với xã hội và môi trường sống của chúng ta mà còn là hành động tích cực bảo vệ màu xanh trên trái đất. Chúng ta tiết kiệm không chỉ vì lợi ích của bản thân, mà hơn cả là vì lợi ích của cộng đồng và các thế hệ tương lai. Chúng ta cũng hy vọng Chính phủ sẽ có nhiều chính sách tiết kiệm điện, tiết kiệm nước cụ thể hơn, hiệu quả hơn để nhân dân hưởng ứng tích cực hơn trong thời gian tới.